Monaco Prensliği

25 Mayıs 2015 Pazartesi, Monaco…

Bir varmış, bir yokmuş…Amerikalı varlıklı ve ünlü bir ailenin Grace Kelly adlı bir kızları varmış. Diye başlayan masalın sonrasında dünyaca ünlü bir sinema yıldızı olan Grace Kelly 1955 yılında Cannes film festivaline davetli oyunculardan biri olur. Bu festival ünlü oyuncunun hayatının dönüm noktalarından biri olacaktır. 

Davetlilerden biri olan Monako Prensi III. Rainier görür görmez Kelly’ye aşık olur ve masal da böyle başlar. Prensin aşkına karşılık veren Kelly için düğün öncesi Monako Sarayı baştan başa yenilenir. Grace Kelly ailesi hizmetçileri ve köpeğiyle 18 Nisan 1956′ da lüks bir transatlantikle Monako’ya gelirler. Basının ve Kelly’nin hayranlarının büyük ilgi gösterdiği düğün töreni için 20.000 kişi sokaklara dökülmüştü. Dünya televizyonlarından naklen verilen tören olay olmuştu. Bundan sonra da Monaco Akdeniz’in bir masal ülkesi haline geldi. 

Monaco Prensliği, 714 yıldır Grimaldi Ailesinin bir kolu tarafından yönetilen bir şehir devleti. Öyle ki Vatikan’dan sonra Dünya’daki ikinci küçük bağımsız devlet… Adı Milattan önceye kadar uzanan ve eski Yunancada “Tek Ev’’ anlamına gelen Monako, bir Ceneviz sömürgesi olarak kurulmuş. Bu adın, halkının müstakil evlerde oturmasından kaynaklandığı ise söylentiler arasında. On üçüncü yüzyılda François Grimaldi’nin, bu gün üzerinde prenslik sarayı olan Monako Kayası’nı ele geçirmesinden itibaren de Monako toprakları Grimaldi ailesi tarafından yönetilmiş.  Fransız Rivierası’nda, Nice ile Menton arasında, bulunan Monaco Şehir Devleti dört idari birim ya da bölgeden oluşmaktadır. Bunlar Monaco Ville, Monte Carlo, Fontveille ve La Condamine’dir… 

Monaco dağlar ve deniz arasına sıkışmış 1,95 kilometrekarelik bir alana sahip. Bu durumdan kaynaklanan Monacoluların bir deyimini öğreniyoruz. ‘’Binaların bittiği yerde Fransa başlar.’’ Diyorlar. Bu kadar küçük olan devlette yaşamakta olan 36 000 kişinin 25 000’i Monte Carlo’da yaşamaktadır. Bu açıdan Monte Carlo dünyanın en yoğun nüfuslu yerlerinden bir tanesidir. Monaco Prensliğinin önündeki en büyük sorunlardan biri yetersiz yerleşim alanıdır. Araştırmalara göre her 10 yılda bir 350.000 metrekare ekstra alan oluşturulması gerekiyor. Bu yüzden denizleri doldurmayı ve şehri yeniden inşa etmeyi içeren bir şehircilik politikası yürütülüyor. 1965’te Prens Rainier döneminde deniz doldurularak toprak kazanılmış. Bu kazanım Monako tarihinde yapılan ve kazanılan en büyük suni alanmış. Sekiz yıl süren çalışmalar sonunda on beş futbol sahası büyüklüğünde bir alan elde edilmiş. Diğer bir çözüm olarak da yeni yapılmakta olan binaların yüksekliği… Binaların yüksekliği gittikçe arttırılıyor. Alan kazanılmanın yanı sıra görsel manzara da şölene dönüşüyor. Bu yüksek binalar aslında 21. yüzyılda tüm dünyayı kendisine çekiyor.

Monako Prensliği ’nin diğer önemli bir sorunu da Grimaldi Ailesinin neslinin devam ettirilmesi. 1861’de bağımsızlığını yeniden kazanan minik prenslik, 1918’de Fransa’yla yeni bir antlaşma imzalar. Buna göre, Grimaldi hanedanının tükenmesi durumunda Monako, Fransız koruması altında özerk bir devlet haline getirilecektir. Bu nedenle, prensliğin varisleri evlenmek ve çocuk sahibi olmak zorundalar. Dağlara sırtını dayamış Monako’da hayat dikey yaşanıyor. Dikey yaşanan hayattaki bu zorluğu aşmak için birçok asansör ve yürüyen merdiven yapılmış. Geleneksel merdivenlerin yanında toplam kırk civarında mekanik bağlantı var. Bu asansör, merdiven ve mekanik bağlantıları büyük bölümü Monako kayalığının içinde yapılmış olup, alandan kazanılmış. Otoparkların büyük bölümü de bu Monako kayası içinde bulunmaktadır. Biz de bu Monako kayası içindeki asansör, koridor ve merdivenlerden yararlanarak Prenslik Sarayı’nın bulunduğu bölgeye çıkıyoruz.  Surların, bahçelerin, Grace Kelly’nin bahçesinde mezarının bulunduğu Katedralin ve Okyanus Müzesi gibi yapıların da bulunduğu bu bölge Monaco-Ville olup, prensliğin yönetim bölgesidir. Monako Kayası içindeki asansörler, koridorlar ve merdivenlerle yapılan yolculuktan sonra çıktığımız bu bölgede ilk dikkatimizi çeken muhteşem yapı Okyanus Müzesi oluyor.

Bize bu bölgeye kadar eşlik eden tur kaptanımız bir buçuk saat sonra bizi Okyanus Müzesi önünden alacağını söyleyerek serbest bırakıyor. Okyanus Araştırmaları Müzesi 1910 yılında Prens Albert tarafından kurulmuş. Fransız okyanus uzmanı olan Jacques-Yves Cousteau 1957 yılından itibaren uzun süre bu müzeyi yönetmiş ve eserler kazandırmış.  ‘’Sessiz Dünya’’ adını verdiği ilk belgeseliyle 1956’da Cannes’da Altın Palmiye ödülü kazanan Kaptan Cousteau, hemen tüm dünya televizyonlarında gösterilen belgeselleri ve basılı eserleri sayesinde dünyanın en çok tanınan Fransızı olmuştu. Yıllarca O’nun denizaltı belgesel filmlerini, denize olan tutkusunu izledik. Deniz altındaki hayata onun gözlerinden bakıp hayran kaldık. 87 yıllık hayatına 120 televizyon belgeseli, 50 kitap ve 300 bin üyeli bir çevre koruma vakfı sığdırmış. Müzenin alt katındaki iki salonunda akvaryum bulunan müzenin görkemli bir binası ve bir o kadar görkemli bir girişi var. Çeşitli tropikal balıklar, köpek balıkları denizatları, müren balıkları olduğunu öğrendiğimiz bu müzeyi zaman yetersizliğinden ötürü gezemiyoruz.

Bir an önce Monako Prensliği saray bölgesine ulaşmak istiyoruz törensel nöbet değişimini görmek için. Herküle Yat Limanı bölgesinden gelen turist tramvaylarının konuklarını indirdiği yere yürüyor ve inenleri izleyerek, sarayın bulunduğu yere doğru yürüyoruz. Burada birçok cadde ve sokak yalnız yayalara ayrılmış. Sokaklarda eski halini koruyan pek çok ev ve tarihi yapının yanı sıra turistlerin ve halkın vakit geçirebileceği birçok kafe, restoran, hediyelik eşya dükkânları ve butik oteller bulunuyor. Nihayet Monaco Kraliyet Ailesi’nin yaşadığı saray bölümüne ulaşıyoruz dar sokaklardan geçerek. Saatimiz 11,50’yi gösteriyor. 11,55’te törensel nitelikte bir nöbet değişimi var.

Heykellerle yeterince vakit geçirdikten sonra Herküles Yat Limanı kıyısına yanaşıyoruz. Kıyı ana baba günü… Herkes fotoğraf çekmek ve o anı ölümsüzleştirmek istiyor. Zar zor ben de kendime uygun bir yer bularak limana bakıyorum. 200-250 metre yüksekten baktığımız liman ve çevresi görsel bir şölene dönüşüyor. Karşı kıyıda kumarhaneleriyle aklımızda yer etmiş olan Monte Carlo bulunuyor. Prensliğin en lüks bölgesi Monte Carlo olup, Prenslikte yaşayan 36 000 kişilik nüfusun 25 000’i Monte Carlo’da bulunmaktadır. Monaco’yu, daha doğrusu Monte Carlo’yu bir kumar kenti olmaktan çıkarıp, milyarderlerin vergi cenneti haline getiren Prens Albert’in babası Prens Rainier idi. 1956 yılında ünlü film yıldızı Grace Kelly ile evliliği 20. Yüzyılın masalı olarak tanımlanmış ve düğün töreni 30 milyon kişi tarafından izlenmişti.

Sarayın önü oldukça kalabalık, fotoğraf video çekebileceğim bir aralık bulmaya çalışıyorum. Yaklaşık 15 dakika süren törenden sonra limanları görmek istiyoruz. Eski Monako olarak tanımlanan Monako-Ville bir yarımada şeklinde… Yarımadanın kuzey tarafından Port Herküle Yat Limanı görülürken, güney tarafında da turistik ve sportif bir yerleşim alanı olan Port de Fontvieille’yi yukarıdan görebiliyorsunuz.  Fontvieille deniz doldurularak oluşturulan bölgelerden biri.

Burada Prens Albert’e ait oldukça detaylı bir heykelin yanı sıra François Grimaldi’nin rahip kıyafetli bir heykeli bulunuyor. Rahip kıyafetli heykelin ilginç bir hikâyesi de var. François Grimaldi, Ceneviz’den kovulan Grimaldilerin 1297 yılında Monako kayalığındaki kalenin fethedilmesinde başrolü oynayan kişi. Rahip kılığında kaleye girerek, Truva Atı rolünü oynamıştır.