Göbeklitepe, Şanlıurfa’nın Örencik köyü yakınlarında bulunan dünyanın bilinen en eski kült-tapınma yapılar topluluğudur.
Karacadağ’dan, Harran Ovası’nın içlerine varıncaya kadar, her tarafa hâkim bir noktada yer alıyor Göbeklitepe.
Dağlar, yüksek tepeler öteden beri din tarihi açısından önemli mekanlardır.
Buralar, kutsala daha yakın olduğu düşünülen yerlerdi.
1963 yılında İstanbul ve Chicago üniversitelerinin ortak başlattıkları kazı alanının önemi, 1994 yılından sonra başlatılan kazı çalışmalarıyla ortaya çıktı.
Göbeklitepe’nin 12 bin yıl öncesine dayanan bir kült-tapınma merkezi olduğu anlaşıldı.
Bu yapılar topluluğunun ortak özelliği, T biçimindeki 10-12 dikilitaşın yuvarlak planda dizilmiş, aralarının ise taş duvarla örülmüş olmasıydı.
Mısır Piramitleri’nden ve İngiltere’deki Stonehenge’den yaklaşık 7 bin 500 yıl önce inşa edilmiş olması insanlık tarihini yeniden gözden geçirme gereğini doğurmuştur.
Yaklaşık 12 bin yıl öncesinde Göbeklitepe’nin nasıl tasarlandığı henüz yanıtlanabilmiş değil.
İnsanlık tarihi hakkında bildiklerimizi yeniden düşünmemizi sağlayacak, yerleşik tarih anlayışını ve bilgilerini değiştirip, dinler tarihini sorgulatacak, bir kısmımızın varlığından haberi dahi olmadığı bir arkeolojik çalışma Göbeklitepe’de devam ediyor.
Göbekli Tepe’yle ilgili en önemli keşif, erken Neolitik avcı toplayıcı grupların içindeki ve arasındaki karmaşık organizasyonun iç yüzünü anlama olanağı sağlamış olmasıdır.
Göbekli Tepe dikilitaşları ve dairesel yapıları gibi anıtsal bir mimari oluşturmak için, işin örgütlenmesi ve yürütülmesi ve farklı gruplar arasında işbirliği gerektiği kadar ileri derecede esnek bir iş bölümü de sağlanmalıdır.
Bu da ortak bir inanış sistemine, mitolojik geleneklere ve ortak ikonlara sahip daha geniş bir topluluğun varlığına ile sağlanabilir.
Başka bir deyişle en önemli ortak mitlerden ve kurgulardan biri olan yerel ya da evrensel tanrılarla gerçekleşebilir.
O halde Göbekli Tepe bu geniş topluluğun ayin merkezlerinden biri olmalıdır.
Demektedir kazı çalışmalarını yürüten bilim adamları…
