Roma’nın en vahşi Amfitiyatrosu Kolezyum

7 Temmuz 2007 tarihinde, Dünyanın Yeni Yedi Harikasından biri seçilen Kolezyum, günümüzde modern Roma’nın en çok turist çeken yerlerinden biridir. Ayrıca Roma Katolik Kilisesi ile yakın bağlantıya sahiptir. Paskalya öncesi Cuma günleri Papa amfi tiyatroda fener alayları düzenlemektedir.

Roma’yı yakmasıyla ünlü Nero’nun hesapsız kitapsız harcamaları sonucunda, hazineye gelir getirmek amacıyla yeni vergiler koyunca ayaklanan Romalılar sonrasında Senato tarafından tutuklanan Nero ölüme zorlanmıştı.

İdam edilmek yerine intiharı seçmişti. Ölümünden sonraki karışıklıklardan sonra, Senato başarılı bir komutan olan Vespasianus İmparator ilan etmişti. Flaviuslar Hanedanının kurucusu olarak tarihe geçmişti.

Vespasianus, imparatorlara kızgın olan Romalıları dizginlemek ve denetim altına alabilmek için dünyanın en büyük Amfitiyatrosu olan Kolezyum’ un yapılması çalışmaların başlatmıştı. Parasal yönünü Kudüs’teki Tapınak Şövalyeleri hazinelerine el koyarak ve yine Kudüs’ten köle olarak getirdiği 30 000 kişiyi esir pazarlarında satarak çözmüştü.

Kolezyumun açılışı yapıldıktan sonra gladyatör dövüşleri, hayvan avı, tiyatro ve eski savaşların temsili gösterilerini düzenleyerek halka muhteşem bir eğlence sunmuştu. Beklenildiği gibi de olmuş ve Kolezyum halk tarafından fazlasıyla sevilmişti.

İmparatorlar Roma halkını eğlendirmenin ve denetime almanın yanı sıra biraz da kendi eğlenceleri için gladyatör dövüşleri düzenlemişlerdi. Ayrıca pek çok halk gösterileri, taklit deniz savaşları, hayvan avcılığı, infazlar, meşhur savaşların yeniden canlandırılması, klasik mitolojiye dayanan dramalar Kolezyum ’da sahnelenmişti.

27 Kasım 2015 Cuma, Roma…

Roma’daki ilk molamız, Roma İmparatorluğu’nun ikonik bir sembolü olan Kolezyum’a yakın bir yer oldu. Roma tarihinin en ihtişamlı ve en muhteşem yapıtlarından biriydi Kolezyum. Roma’ya gidenlerin ilk uğradıkların yerlerden biri olan Kolezyum ‘un asıl adı Flavian Amfitiyatrosuydu.  Bu muazzam yapı aynı zamanda dünyanın en büyük ve en vahşi Amfitiyatrosu olarak bilinmekteydi.

Kolezyum ’un fotoğraflarını çekmek için en iyi konumları bulmaya çalıştım. Yapı gerçekten de görmeye ve fotoğraflarla ölümsüzlük kazandırmaya değerdi. Flavius Amfitiyatrosu olarak da bilinen Kolezyum vahşi bir arenadır demişti rehberimiz.

Kolezyum ’un fotoğraflarını çekerken aklıma İstanbul’daki Sultanahmet Meydanı gelmişti. Bizans İmparatorluğu zamanında ”Hipodrom” olarak tasarlanmış olan Sultanahmet Kolezyum örnek alınarak yapılmıştı… Atların, at binenlerin, araba ve at yarışlarının meydanı anlamına gelen ”hipodrom”, eski dünyanın, özellikle Roma ve Bizans İmparatorluğunun, halkı denetim almak için oluşturdukları eğlence yerlerinden biri olarak karşımıza çıkmaktaydı.  

Roma’yı yakmasıyla ünlü Nero’nun hesapsız kitapsız harcamaları sonucunda hazineye gelir getirmek amacıyla yeni vergiler koyunca ayaklanan Romalılar sonrasında Senato tarafından tutuklanan Nero ölüme zorlanmıştı. İdam edilmek yerine intiharı seçmişti. Ölümünden sonraki karışıklıklardan sonra Senato başarılı bir komutan olan Vespasianus İmparator ilan edilmişti. Flaviuslar Hanedanının kurucusu olarak tarihe geçmişti.

Vespasianus imparatorlara kızgın olan Romalıları dizginlemek ve denetim altına alabilmek için dünyanın en büyük Amfitiyatrosu olan Kolezyum’un yapılması çalışmaların başlatmıştı. Parasal yönünü Kudüs’teki Tapınak Şövalyeleri hazinelerine el koyarak ve yine Kudüs’ten köle olarak getirdiği 30 000 kişiyi esir pazarlarında satarak çözmüştü.

Kolezyumun açılışı yapıldıktan sonra gladyatör dövüşleri, hayvan avı, tiyatro ve eski savaşların temsili gösterilerini düzenleyerek halka muhteşem bir eğlence sunmuştu. Beklenildiği gibi de olmuş ve Kolezyum halk tarafından fazlasıyla sevilmişti. İmparatorlar Roma halkını eğlendirmenin ve denetime almanın yanı sıra biraz da kendi eğlenceleri için gladyatör dövüşleri düzenlemişlerdi. Ayrıca pek çok halk gösterileri, taklit deniz savaşları, hayvan avcılığı, infazlar, meşhur savaşların yeniden canlandırılması, klasik mitolojiye dayanan dramalar Kolezyum ’da sahnelenmişti.

Yapının dış kısmında sayısız kemerler ve bu kemerlerin bazılarında da içeriye doğru devam eden koridorlar bulunmaktadır. Üst katlardaki kemerlerin hepsine gladyatör figürleri işlenmiş. İçerde ise tahtadan bir yer kaplamasının üzerine kurulmuş bir sürü oda ve pasajlar bulunmaktadır. Burada gladyatörler ve hayvanlar şov öncesinde bekletilmekteydi.

Arenanın girişindeki kapı gladyatör ve hayvanların sahneye açılan kapısıydı. Kolezyum ’daki izleyicilerin yerleri sosyal statülere göre belirlenmişti. İşçi sınıfı ve halk arenaya tepelerde otururken, Senato üyeleri ve diğer önemli kişiler sahneye en yakın yerlerde oturuyordu.

Usta bir komutan olan Vespasianus tarafından M.S. 72 yılında yapımına başlatılmış ve M.S. 80 yılında Titus döneminde tamamlanmıştı. Asıl adı Arena iken, sonradan, girişteki heykelin adını almıştı. Sonraki değişiklikler Domitian hükümdarlığı zamanında yapılmıştı. Batı Roma İmparatorluğu’nun çökmesinden sonra Kolezyum barınma yeri, iş dükkânları, dini kışlalar, taş ocağı, Hristiyan türbesi gibi çeşitli amaçlarla kullanılmıştı.

Köle, mahkûm ve savaşçılar arasından seçilen gladyatörlerin birbirleriyle ve vahşi havanlarla kıyasıya dövüştürülmesi, halkın ateşli tezahüratları ve kanlı ölümler yüzyıllarca sürmüştü. M.S. 404’te gladyatör dövüşlerinin, M.S. 523’te de havyan avlarının sona ermesiyle, Kolezyum ‘un 450 yıllık eğlence merkezi olma görevi sona ermişti.

7 Temmuz 2007 tarihinde, Dünyanın Yeni Yedi Harikasından biri seçildi. 50,000 izleyici kapasiteli olan bu muhteşem yapı depremlerden dolayı harap vaziyette olmasına ve taşlarının çalınmasına rağmen, Roma İmparatorluğu’nun bu şaheser yapısı hala ikonik sembolü olarak görülmeye devam etmektedir.

Bugün modern Roma’nın en çok turist çeken yerlerinden biridir. Ayrıca Roma Katolik Kilisesi ile yakın bağlantıya sahiptir. Paskalya öncesi Cuma günleri Papa amfi tiyatroda fener alayları düzenlemektedir.