Antik Galata & Karaköy 4

 

 

Antik Galata ya da Karaköy’ü gezmeye, tanımaya ve tanıtmaya devam ediyorum. Bu kez, Karaköy Meydanından sahile, iskele ve liman bölgesine gidiyorum. Başlangıçta ”Galaport Projesi” olarak karşımıza çıkan ”Salıpazarı Projesi” bu bölgede uygulamaya konulmuş. İstanbul’un en tartışmalı projelerinden biri olan Salıpazarı için ilk kazmalar vurulmuş. Karaköy Feribot İskelesinden Mimar Sinan Üniversitesine kadar devam eden yaklaşık 2 kilometrelik kıyı şeridinin geleceği beni de ilgilendiriyor.  Bu nedenle biraz araştırma yapma gereğini duydum.

 

Edinilen bilgilere göre Tophane Meydanı, 30 dönüme yakın alanıyla, İstanbul’un en büyük meydanlarından biri olacak. Proje sahası içindeki tescilli binaların da aslına uygun olarak yenilenmesiyle, bazı tarihi binalar şehre geri kazandırılmış olacak. Bölgede kruvaziyer gemilere yönelik yeni terminal, eskisinin iki katından daha büyük olarak inşa edilecek. Terminal yer altına alınıyor. 6 bin 200 yolcuyu bulan büyük gemilerin de İstanbul’a çekilmesi planlanıyor. Çalışmaların hızla devam ettiği bu proje üzerinde biraz durmak istiyorum.

Bu günlerde halka açık olan İstanbul Boğazı ile Altın Boynuz Haliç’in birleştiği sahilden karşıya, Tarihi Yarımada’ya bakıyorum. Topkapı Sarayını, Ayasofya’yı, Sultanahmet’i, Eminönü ve Valide Sultan Cami’sini, Haydarpaşa’yı, Kız Kulesi’ni, kısaca İstanbul siluetini görüyorum. Tam anlamıyla panoramatik fotoğraf çekebileceğim bir mekandayım. Hemen fotoğraf çekmeye başlıyorum. Tarihi Yarımada fotoğraflarından sonra, yüzer iskelelerden birine çıkarak, Karaköy sahil şeridini ve yapılarını görüntülemeye çalışıyorum.

Sahil dar ve kalabalık. Üsküdar ve Kadıköy iskeleleri ve yolcuları da burada olduğundan, trafik sıkışık. Halkın ücretsiz yararlanabileceği birkaç bank dışında oturacak yer yok. Ziraat Bankası İstanbul Şubesi binasını geçiyor, Kadıköy-Haydarpaşa İskelesi’ne ulaşıyorum. Biraz daha ilerleyince Cruise gemileri ve kıyıdaki görkemli binası ile Türkiye Deniz İşletmeleri karşıma çıkıyor. Deniz İşletmelerinin sağ tarafından itibaren kıyı kapatılmış. Tophane İskele Caddesi’ne kadar devam ediyor.

 

2005 yılının Eylül ayında ” İstanbul’ un giriş kapısı’”olarak isimlendirilen ” Galataport” projesi, kırk dokuz yıllığına yapılan ilk ihale sonucunda İsrail’ li işadamı Sami Ofer’ e verilmişti. Ancak, yetkili kuruluşların itirazı üzerine, aynı yılın Aralık ayında Danıştay tarafından iptal edilmiştir. Sekiz yıl sonra ”Galataport” un isim hakkı iki girişimci tarafından satın almış olduğundan, isim değişikliğine gidilmiştir. İstanbul Karaköy’de yapılacak olan Salıpazarı Liman Projesi için start verildi. İnşaatı üç yıl sürecek proje için Doğuş ve Bilgili’nin ortak olarak kurduğu Salıpazarı Liman İşletmeciliği ve Yatırımları AŞ çalışmalara başladı. Tophane Meydanı ve ilerisinde bulunan Nargileciler ve antrepolar yıkılmaya başlanmış. Projeyi üstlenenler amaçlarını şöyle anlatıyorlar.

İstanbul Salıpazarı Kruvaziyer Limanının geri planındaki tarihi ve doğal değerlerin öne çıkarılacak, çağdaş limancılığın gereklerine göre işletilen prestij bir kruvaziyer liman haline getirilecektir. İstanbul’un turizm potansiyelini artırıp, ülkemiz turizm gelirlerini artıracak bir liman haline gelmesi sağlanacaktır. Kruvaziyer gemilerine sunulan hizmetlerin uluslararası standartlara çıkarılarak İstanbul Salıpazarı Kruvaziyer Limanı’nın en önemli destinasyonlardan biri haline getirilecektir. Ülkemizi ziyaret eden turist sayısının artırılması ve turizm gelirlerine olan katkısının artırılması hedeflenmektedir. İmar Planı ile, proje alanı ve arka plandaki kültür varlıklarını öne çıkararak, halkın proje alanı ve çevresindeki tarihi ve yeni yapılara erişimine imkan sağlanacaktır. Bölgenin ülke ekonomisine katma değer yaratacak yeni yapılarla kullanıma açılması hedeflenmektedir. İstanbul’un eşsiz konumundaki planlama alanın içerisindeki tarihi binalarının depreme karşı güçlendirilmesi ve halkın erişimine açılması amaçlanmaktadır.

Salıpazarı-Karaköy Kruvaziyer Limanı’na gelen turist sayısı yıllık 500 binin üzerinde. Projenin tamamlanması halinde bu kapsamda gelecek turist sayısının 3 milyonu bulması hedefleniyor. Türkiye zengin turistlerin ilgi gösterdiği kruvaziyer limanı eksikliğini bu ihale ile kapatmış olacak. Dünya genelinde turizmin bu ayağından yıllık yaklaşık 30 milyar dolarlık gelir elde ediliyor. Bu gelir pastasından en fazla payı İspanya’nın Barcelona şehri alıyor. İstanbul’un tarihî ve kültürel mirası ile büyük bir potansiyele sahip olduğu bir gerçek. Salıpazarı Liman Projesi’nin gerçekleşmesi halinde, İstanbul, bu alanda dünyanın önde gelen şehirlerinden biri olan Barcelona’nın en yakın rakibi konumuna yükselecektir.

Bütün bu söylediklerimiz projeyi hazırlayanlar ve kazananların görüşü. Galataport ve Karaköy Salıpazarı Limanı Projeleri kamu oyunda çok tartışılan konular. Başta Mimarlar Odası olmak üzere sosyal toplum örgütleri her iki projeye de karşı çıkarak, tarihi mekanların ve binaların yok edileceği uyarısında bulundular.  Mimarlar Odası Genel Başkanı Eyüp Muhcu Galataport sürecini yakından takip edenlerden. Sürecin tamamına hakim. Açıklamaları, ihale süresinden inşaat alanına kadar bazı değişiklikleri göstererek ihaleyi aklamaya çalışan iddialara da yanıt niteliğinde. Örneğin, inşaat alanın daralması konusu gündeme alınmış. Doğuş Holding açısından bir sorun  yok. Çünkü inşaat izni yüzde 25 civarında azalsa da yüzde 75’lik oran Karaköy’ü yakıp yıkmak için yeter de artar.

Karaköy Salıpazarı Liman Projesi daha çok tartışılacağa benziyor. Tartışılmasında da yarar var diye düşünüyorum. İstanbul’un en eski yerleşim yerlerinden biri olan Antik Galata’nın özünün korunması taraftarıyım.