Çengelhan, Ankara Kalesi’nin ana giriş kapısının karşısında, eskiden At Pazarı olarak anılan bölgedeki bedestenlerin yanında konumlanmış.  Bu konumda tekrar hayat bulan han, Çengelhan Rahmi M. Koç Müzesi olarak hizmet vermektedir. Ankara’nın ilk sanayi müzesidir. Müze ulaşım, sanayi ve iletişim tarihine adanmış olmakla birlikte, koleksiyonda Ankara ve Mustafa Kemal Atatürk ile ilgili objelere de yer verilmiştir.

25 Temmuz 2013 ten beri Ankara’dayım. Öncelikle, Resim ve Heykel Müzesi’ni bir kez daha gezdim. Eski adıyla Namazgah Tepesi’nden Ankara’ya baktım. Ankara’ya hakim olan bu tepede bulunan Etnografya ve Resim Heykel Müzelerini gezdikten sonra, Ankara Kalesi’ni gezmem gerektiğine karar verdim. Ankara’yı kuşbakışı seyredebileceğimiz harika bir yer Ankara Kalesi. Ankara Kalesi’nde yenileme çalışmaları devam ediyor. Kalenin çıkışında, Ulucanlar tarafında, kalenin tam karşısında Çengelhan Rahmi M. Koç Müzesi bulunuyor. Hemen alt tarafında da Anadolu Medeniyetleri Müzesi var. Geçen yıllarda Ankara Kalesi ile birlikte Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ni defalarca gezdim. Ancak, Koç Müzesi’ni atlamışım. Bu kez Koç Müzesi ve çevresini gezmek, görmek amacı ile yollara dökülüyorum. Dökülüyorum ve yolları uzatıyorum. Daha kısa yol çözümleri varken, ben önce Ulus Meydanına, sonra da Anafartalar Caddesi’ni izleyerek Hisar Parkı Caddesi’ne giriyorum. Hem yokuş tırmanıyorum, hem de Konya ve Kadife Sokakları izlemek zorunda kalıyorum. Kırk yıl yaşadığım Ankara’yı tanımadığım ve Google haritalarından yeterince yararlanmadığım sonucu ortaya çıkıyor. Ankara Kalesi eteklerinde bulunan Hisar Park ve çevre yolları yenilenmiş ve turistik hale getirilmiş. Havanın sıcak ve yolun uzamasına rağmen kazanımlarım olduğu düşüncesi ile önce Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ne uğruyorum. Müzede yenileme çalışmları var. Teşhir salonlarının bazıları kapatılmış. Hitit ve Asur Ticaret Kolonileri dönemleri ile ilgili eserlerin sergilenmesinin yanı sıra Pensilvanya Üniversitesi Arkeoloji ve Antropoloji Müzesi’nden ülkemize getirilen Troya eserleri de yerini almış.

Troya’nın milattan önce 3’üncü bin yıla tarihlenen Erken Tunç Çağı tabakalarına ait olduğu ortaya konan takıların 1966’da Penn Müzesi tarafından iyi niyetle ve ABD kanunlarına uygun olarak satın alınmış. Anack, ülkemizden yasal olmayan yollardan çıkarılmış.Amerika’da Pensilvanya Üniversitesi Arkeoloji ve Antropoloji Müzesi’nde (Penn Müzesi) bulunan Troya Antik Kenti’ne ait küpe, kolye, diadem, bilezik ve pendant olmak üzere 24 parçadan oluşan eserler doğduğu topraklara, Anadolu’ya 1 Eylül 2012 de döndü. Özellikle küpeleri hayranlıkla izledikten sonra, müzenin bodrum katında bulunan Ankara ve çevresindeki buluntular sergisini geziyorum. Daha önce, en az 10 kere ziyaret ettiğim müzenin bu bölümünü atlmışım hep. İzlenimlerimi bir başka yazı dizisinde anlatmak üzere Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nden ayrılıyor ve Ankara Kalesi’nin tam karşısındaki Çengelhan Koç Müzesi’ne ulaşıyorum. 65 yaş üstü olmam ve öğretmen kimliğim burada işe yaramıyor ve giriş ücreti 6 TL yi ödeyerek, müzeye giriyorum.

 

Çengelhan Rahmi M. Koç Müzesi

Çengelhan, Ankara Kalesi’nin ana giriş kapısının karşısında, eskiden At Pazarı olrak anılan bölgedeki bedestenlerin yanında konumlanmış. Bu konumda tekrar hayat bulan han, Çengelhan Rahmi M. Koç Müzesi olarak hizmet vermektedir. Ankara’nın ilk sanayi müzesidir. Müze ulaşım, sanayi ve iletişim tarihine adanmış olmakla birlikte, koleksiyonda Ankara ve Mustafa Kemal Atatürk ile ilgili objelere de yer verilmiştir. Ankara Kalesi’nin girişindeki ihtişamlı binada sergilenmekte olan koleksiyon, minyatür modellerden başka sandal ve arabalar gibi birebir ölçülerde objeleri de kapsamaktadır.Müze binası evrensel cazibesi, romantik, tarihi ve keyifli atmosferiyle görülmeye değer.

İnsanoğlunun yaratıcılığı ve çalışkanlığı ile bezenmiş, yetenekli mühendisler ve zanaatçılar tarafından yapılmış objeler muhteşem güzellikler sunmaktadır.Müzenin yer almakta olduğu Çengelhan, Kanuni Sultan Süleyman döneminde 1522-1523 yıllarında yaptırılmıştır. Çengelhan’ın, Kanuninin kızı Mihrimah Sultan’ın eşi Damat Rüstem Paşa’nın Vakfı’na bağlı olduğu bilinmektedir. 500 yıllık bir geçmişine rağmen Çengelhan, Ankara’nın hanlar bölgesinde özgün yapısını koruyabilen ender yapılardan biridir. Çengelhan, Ankara Kalesi’nin ana giriş kapısının karşısında, eskiden At Pazarı olrak anılan bölgedeki bedestenlerin yanında konumlanmıştır. Döneminin en büyük dört hanından biri olan Çengelhan, çok sayıda oda ve ”develik” kısmı ile hizmet vermiştir. Hanın üst katlarında konuk odaları, alt katlarında ise develik olarak adlandırılan büyük ve geniş odalar bulunmaktadır. Develerin bağlandığı bu odalarda bazen kalabalık gruplar da kalabiliyordu. 20. yüzyılın sonlarına doğru, terkedilmeden önce; tiftik, yapağı, ham deri toptan satışlarının yapıldığı bir tabakhane ve yün deposu olarak kullanılmıştır. Çengelhan, kareye yakın dikdörtgen planlı mimari yapısıyla Klasik Osmanlı kent içi hanlarının güzel bir örneğini oluşturur. Çengelhan’ın ortasında üstü açık bir avlu bulunmaktadır. Bu avluda konumlnmış Çengelhan Brasseria; 80 kişilik masa ve 250 kişilik kokteyl kapasitesine sahiptir. Ankara’nın seçkin daavetlerine ev sahipliği yapan, tarihi ve sanatı içinde barındıran ender mekanlardan biri olarak karşımıza çıkıyor. Menüye baktığımda fiyatlar bakımından da ender olduğunu gördüm. Bütçemin bu mekanda yemek yememe uygun olmadığını görmek beni üzdü ise de mekanı görmekten manevi haz aldım. Etrafı tonoz örtülü revakla çevrili avlunun ortasında, masaların dışında bulunan yapı, Koç Holding’in kurucusu Vehbi Koç’un iş yaşantısına başladığı dükkana da ev sahipliği yapmıştır. Uzun süre kaderine terkedilmiş olan Çengelhan, 2003-2005 yılları arasında yenilenmiştir. Aslına uygun olarak yeniden yapılandırılan Çengelhan’da 32 oda müze hizmetine sunulmuştur. Toplam 32 odada; denizcilikten karayolu taşımacılığına, havacılıktan tıbba kadar pek çok sanayi kolunun geçmişini gözler önüne seren 3 000 den fazla obje ile ziyaretçilerini karşılamaktadır. Müzenin birinci katında Raylı Ulşım, Oyuncaklar, İletişim, Denizcilik, Günlük Yaşam, Ankara ve Atatürk, Rahmi M. Koç Galerisi, Havacılık bölümleri yer lmaktadır. Müzenin zemin katında Makineler, Vehbi Koç Dükkanı, Karayolu Ulaşımı ve Esnaf Sokağı yer alırken bodrum katında da Tarım bölümü yer almaktadır.

Kaynaklar:
1) http://www.rmk-museum.org.tr/cengelhan/turkce/index.htm
2) tr.wikipedia.org/wiki/Çengelhan_Rahmi_M._Koç_Müzesi‎